เนื้องอกต่อมหมวกไต (pheochromocytoma หรือ pheo-ฟีโอ)

ต่อมหมวกไตเป็นอวัยวะขนาดเล็กประมาณ 3x2x2 เซนติเมตรครับ หรือยาวประมาณ 1 นิ้วครับ ก็ขนาดเล็กๆ ใหญ่กว่าหัวแม่มือนิดหน่อย อยู่เหนือไตทั้งสองข้างครับ ทำงานผลิตฮอร์โมนหลายชนิด ที่เรารู้จักกันดีก็ฮอร์โมน "อะดรีนาลีน" ครับ ซึ่งหน้าที่หลักของต่อมหมวกไตคือควบคุมการไหลเวียนของโลหิตและการหดตัวของเลือด นอกจากนี้ยังมีหน้าที่เพิ่มระดับน้ำตาลและกรดไขมันในเลือด เพิ่มอัตราเมตาบอลิซึม เพิ่มการเต้นของหัวใจ เพิ่มการบีบตัวของเส้นเลือด อีกด้วย

ทีนี้มาพูดถึงเนื้องอกที่เกิดขึ้นที่ต่อมหมวกไตกันครับ ซึ่งตัวผมเองก็มีเนื้องอกชนิดนี้เกิดขึ้นที่ต่อมหมวกไตขวาและได้รับการผ่าตัดเอาออกไปแล้ว ตอนนี้ก็เหลือต่อมหมวกไตซ้ายอยู่ข้างเดียวครับ แต่ถึงแม้จะเหลือเพียงข้างเดียวก็ยังไม่ต้องกินฮอร์โมนอะไรเพิ่มเติม เพราะข้างที่เหลืออยู่ก็ทำหน้าที่ได้ปกติดี สำหรับเนื้องอกต่อมหมวกไตที่เกิดจากโรค VHL นั้นมีชื่อเรียกเฉพาะว่า Pheochromocytoma หรือเรียกสั้นๆว่า Pheo หรือฟีโอ ครับ เจ้าเนื้องอกชนิดนี้โอกาสของการเกิดขึ้นในแต่ละครอบครัวมีไม่เท่ากัน นอกจากนั้นโอกาสที่จะพบว่าเจ้าฟีโอนี้จะเป็นเนื้อร้ายก็มีน้อยลงไปอีก คือเพียง 3 เปอร์เซนต์เท่านั้นเอง ดังนั้นทุกท่านไม่ควรจะวิตกจนเกินไปนะครับ แต่ก็ไม่ควรประมาทอยู่ดี เจ้าฟีโอนี้ก็เหมือนกับเนื้องอกที่เกิดขึ้นที่อื่นๆ คือถ้าพบเร็วก็จะไม่อันตรายมากนักและง่ายต่อการรักษาแต่ถ้าพบช้าเกินไปหรือปล่อยไว้เนิ่นนานไม่ทำการรักษาสักที ก็มีอันตรายถึงชีวิตได้เหมือนกันจากผลต่อหัวใจและหลอดเลือด นอกจากนั้นยังมีความเสี่ยงต่อการมีความดันเลือดสูงในระหว่างการผ่าตัด การประสบอุบัติเหตุ หรือการคลอดบุตรได้

เราทราบแล้วว่าต่อมหมวกไตสร้างฮอร์โมนอะดรีนาลีน ซึ่งบางกรณีร่างกายจะใช้ในการสร้างพลังอย่างฉับพลันเช่นในกรณีฉุกเฉิน (ไฟไหม้) เป็นต้น ทำให้เราพร้อมที่จะผจญกับเหตุต่างๆเหล่านั้นเพื่อเอาตัวรอดได้ครับ เนื้องอกฟีโอที่ต่อมหมวกไตจะสร้างฮอร์โมนความดันที่มากเกินไปเข้าสู่กระแสเลือดครับ ดังนั้นอาการแรกๆของผู้ป่วยคือจะมีความดันเลือดสูงหรือขึ้นๆลงๆ ไม่คงที่เหมือนคนปกติ โดยเฉพาะการสร้างความดันสูงเฉียบพลัน ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อหัวใจและหลอดเลือดได้ ทำให้เกิดหัวใจวายได้ อาการอื่นๆที่ผู้ป่วยควรสังเกตุตัวเองก็คือ ปวดหัว เหงื่อออกเย็นๆ หัวใจเต้นเร็วหรือไม่สม่ำเสมอ หรือการมีความรู้สึกไม่ปกติเช่นตื่นตระหนก กังวล รู้สึกกลัวเป็นต้น

สำหรับการตรวจเพื่อหาว่าเป็นเนื้องอกชนิดนี้หรือไม่แพทย์จะตรวจจากเลือดและปัสสาวะ แต่ถ้าจำเป็นก็อาจจะมีการตรวจด้วยวิธีเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ร่วมด้วย (เช่น CT scan, MRI, MIBG, PET) อย่างในกรณีของผมซึ่งนอกจาก CT scan แล้ว ยังได้รับการตรวจ MIBG เพิ่มเติมอีกครับ ซึ่งจะทำให้ทราบตำแหน่งของเนื้องอกนี้ว่าเกิดขึ้นที่ต่อมหมวกไตหรือที่อื่นๆของร่างกายครับ (paragangliomas)

และเมื่อทราบว่าเป็นแล้ว การรักษาก็ทำได้โดยการตัดออกไปบางส่วนเฉพาะบริเวณที่เป็นเนื้องอกหรือตัดต่อมหมวกไตออกทั้งหมดครับ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับลักษณะการเกิดและขนาดครับ

ข้อแนะนำเวลาจะไปเข้ารับการตรวจหาฟีโอคือ ควรงดสูบบุหรี่ งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ งดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน (ชา กาแฟ เป็นต้น) เป็นเวลาอย่างน้อย 4 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการตรวจนะครับ เพื่อให้ได้ผลการวินิจฉัยที่ถูกต้องนะครับ นอกจากนี้ถ้าท่านรับประทานยาลดความซึมเศร้า หรือยาอื่นใดอยู่ด้วยก็ควรแจ้งให้แพทย์ทราบนะครับ

ก่อนจากกันวันนี้ผมมีรูปน่ารักๆที่ลูกสาววาดขึ้นมาจากไอศกรีมที่ไปทานกันครับ เราไปทานอาหารกันที่ฟาร์มโชคชัยในวันหยุดวันแม่ที่ผ่านมาครับ ผมเห็นว่าน่ารักดีและยังช่วยเตือนให้เรามีอารมณ์กุ๊กกิ๊กไม่เครียดด้วยครับ

สุดท้ายนี้ก็ขอให้ทุกท่านมีความสุข อยู่อย่างไม่เครียด มีอะไรเข้ามาในชีวิตก็ลุยไปกับมันเลยนะครับ สวัสดีครับ...